Rouwen om iemand die je al een beetje kwijt was: Rouwen bij dementie en Alzheimer
Rouwen om iemand met dementie of Alzheimer is een bijzonder en vaak langdurig proces. Je begint al afscheid te nemen terwijl de persoon nog fysiek aanwezig is, en dat kan verwarrend en pijnlijk zijn. Dit soort verlies voelt anders aan dan bij een plotseling overlijden; het is een geleidelijk proces waarbij je de persoon steeds een beetje meer verliest, zelfs als ze nog leven. Deze vorm van rouw wordt vaak "anticiperende rouw" genoemd en kan veel emoties oproepen: verdriet, schuldgevoel, frustratie, en zelfs opluchting.
In deze blog bespreken we hoe je kunt omgaan met het rouwen om iemand die je langzaam aan het verliezen bent, en hoe je na hun overlijden de juiste ruimte kunt maken om te rouwen.
De geleidelijke verdwijning van iemand die je liefhebt
Dementie en Alzheimer zijn progressieve ziekten waarbij iemand stukje bij beetje de verbinding met de wereld verliest. Deze verandering is voor naasten moeilijk te begrijpen en te accepteren. De persoon die je kende, verdwijnt geleidelijk, en hun persoonlijkheid en vaardigheden veranderen onherroepelijk.
Vaak voel je dat je rouwt om de kleine dingen die verdwijnen: een gedeeld gesprek, herinneringen aan samen doorgebrachte momenten, de herkenning in hun ogen. Je kunt zelfs merken dat je sommige momenten van geluk niet meer kunt delen, en dat zorgt voor een vroegtijdig gevoel van gemis. Dit proces kan jaren duren, en dat maakt de rouw ingewikkeld.
Tips om met rouw bij dementie en Alzheimer om te gaan:
- Erken je gevoelens: Het is belangrijk om te beseffen dat het normaal is om gevoelens van verdriet te ervaren terwijl je dierbare nog leeft. Anticiperende rouw is een natuurlijk proces, en je hebt het recht om te rouwen om elke verandering die optreedt. Je hoeft deze emoties niet weg te stoppen omdat je geliefde nog leeft.
- Blijf verbinden, zelfs als het moeilijk is: Probeer in het moment verbinding te zoeken, ook al voelt het anders dan voorheen. Dat kan door simpele aanrakingen, een gesprek zonder woorden, of samen naar muziek te luisteren. Kleine momenten van verbinding kunnen waardevol zijn, zelfs als ze anders zijn dan wat je gewend was.
- Zoek steun in je omgeving: Dementie en Alzheimer kunnen eenzaam voelen, niet alleen voor de patiënt maar ook voor de familie. Het kan helpen om met anderen te praten die iets vergelijkbaars meemaken. Er zijn lotgenotengroepen en ondersteuningsnetwerken waar je steun en herkenning kunt vinden.
- Accepteer hulp: Het verzorgen van iemand met dementie kan emotioneel en fysiek uitputtend zijn. Accepteer hulp van vrienden, familie of professionele zorgverleners. Je hoeft dit niet alleen te doen, en het is geen teken van zwakte om hulp te vragen.
- Bereid je voor op de laatste fase: Hoewel dit moeilijk is, kan het helpen om te praten over het einde van het leven. Het kan rust geven om te weten wat je dierbare had gewild voor de laatste levensfase. Dit kan ook een manier zijn om zelf emotioneel voorbereid te zijn op het onvermijdelijke afscheid.
Het rouwen na het overlijden
Wanneer iemand met dementie overlijdt, kan het rouwproces anders aanvoelen dan bij een plotseling verlies. Je hebt misschien het gevoel dat je al een groot deel van het rouwen hebt doorgemaakt, maar toch kan het definitieve afscheid diepe emoties oproepen. Sommige mensen voelen opluchting wanneer het lijden van hun dierbare voorbij is, en dat is helemaal normaal. Anderen ervaren een intens verdriet dat zich dieper voelt dan ze hadden verwacht.
Het is belangrijk om jezelf de ruimte te geven om te rouwen, op welke manier dan ook. Ook al voelde het misschien alsof je al een tijd afscheid aan het nemen was, het overlijden kan alsnog intens aanvoelen.
Het is oké om hulp te zoeken
Rouwen bij dementie is een ingewikkeld proces dat niet altijd begrepen wordt door de buitenwereld. Het is belangrijk om te weten dat je emoties geldig zijn en dat je niet alleen bent. Als je merkt dat je vastloopt in je verdriet, kan professionele begeleiding je helpen om je gevoelens te verwerken.
Rouwen om iemand met dementie vraagt om veel geduld en begrip, zowel voor jezelf als voor je geliefde. Blijf de kleine momenten van verbinding waarderen, zoek steun wanneer dat nodig is, en geef jezelf de ruimte om op jouw manier te rouwen.
Wil je ook nu even stilstaan bij het verlies van een dierbare?