Deze mannen praten open over verdriet: “Ik schaam me niet voor mijn tranen”

Rouwt de man anders dan de vrouw? Zij huilt, hij verbijt. Kloppen de clichés anno 2019 nog? En bestaat er een manier om het goed te doen?

Over rouw bestaan veel clichés. En vaak gaan die over het verschil tussen mannen en vrouwen. Dat vrouwen huilen en steun zoeken bij anderen en dat mannen de pijn verbijten en het alleen willen oplossen. Maar is dat ook zo? Het is de centrale vraag in Als de man verliest. Een boek van rouwtherapeuten Wim van Lent en Tim Overdiek, die laatste is ook ervaringsdeskundige sinds hij zijn vrouw verloor. Bij het woord rouwen denken we algauw aan de dood en het verlies van een dierbare, maar rouwen gaat veel breder dan dat. Een relatiebreuk, scheiding van het einde van een vriendschap. Maar ook een reorganisatie op het werk van het verlies van gezondheid. Algemeen is rouw een proces dat op gang komt bij een verlieservaring. Na tientallen jaren ervaring in hun praktijken ziet het tweetal enkele grote lijnen over hoe mannen en vrouwen op een verschillende manier met dat verlies omgaan. “Mannen komen minder snel in actie en als er wel actie is dan gaat het veelal niet over het verlies zelf. Ze gaan extra hard werken van zoeken verlossing in verdovende middelen, sport, seks. Zaken die op korte termijn verzachting bieden, maar niet helend werken op lange termijn. Mannen willen, veel meer dan vrouwen, controle houden. Maar verlies heb je niet in de hand, dat kan je niet controleren. Een geliefde die verdwijnt, of je gezondheid die het laat afweten zijn dingen die niet op te lossen zijn. Het zijn zaken waarvan je moet praten. Dat is iets waar vrouwen over het algemeen beter in zijn. Vrouwen komen samen en delen hun gevoelens, mannen maken er een projectje van. ”

Verman jezelf

Hoe komt het dat mannen en vrouwen zo anders omgaan met rouw? Zit dat er maatschappelijk zo ingeramd? Wordt het ons aangeleerd, hoe we als man van vrouw rouwen? Wordt mannen gezegd dat ze flink moeten zijn en op hun tanden moeten bijten? Dat ze zich moeten vermannen en beter aan een oplossing zouden werken. Vrouwen mogen zich net wel kwetsbaar opstellen, huilen en zich laten troosten. Klinkt dat achtergelaten? Het zit er toch diep ingepeperd. “De manier waarop we rouwen, is aangeleerd”, klinkt het. “En veel ervan is terug te leiden naar de relatie met onze ouders. Het zijn de rolmodellen die ons aanleren hoe er wordt omgegaan met verlies en hoe je je dan gedraagt. Een vader die zelf de pijn verbijt, zal dat overdragen op zijn zoon, omgekeerd zal een vader die kwetsbaar durft te zijn ook een effect hebben op zijn nageslacht. Een afwezige vader heeft ook gevolgen voor hoe mannen met verlies omgaan. Hetzelfde geldt voor vrouwen, die leren van hun moeders hoe ze moeten omgaan met hun emoties. ”

“De maatschappij en opvoeding zijn van grote invloed op hoe mensen hun verdriet en emoties uiten”, beaamt ook rouwtherapeut Ann Hesemans uit Hasselt. “Dit is bij vrouwen vaak heel gevarieerd van hoe mannen dit doen. Vanuit hun rol weergeven heel stereotiep gedacht wordt. Toch lijkt het alsof de verschillende emoties in een rouwproces zowel bij mannen als vrouwen aan bod komen. En dat de manier waarop iemand dan omgaat met een verlies eerder individueel bepaald is. Daarom is het zo belangrijk om heel persoonlijk en op vraag van de cliënt een passende begeleiding te bieden, ongeacht of er een man of vrouw voor mij zit. ”

Verdriet is hard werken

Bestaat er dan een juiste manier om te rouwen? Volgens de Amerikaanse rouwdeskundige William Worden zijn er vier rouwtaken, ongeacht of je een man of vrouw bent. Het veroorzaakt van de realiteit van het verlies; het doorleven van de pijn en het verdriet; het aanpassen aan een nieuw leven Weergave van de overledene niet meer aanwezig is en de overledene emotioneel een plaats geven en de draad terug oppikken. “Verdriet is hard werken”, aldus van Lent en Overdiek. “Je moet erdoor. En dat is waar het vaak misloopt bij mannen. Bij elk nieuw verlies hebben ze meer moeite om er juist mee om te gaan. Want ze zijn bij eerder verdriet al eens doorgegaan. Ze hebben de pijn verbeten, veroorzaakt ze dat verlies meedragen in hun lichaam. Het stolt, en blijft aanwezig. Bij een volgend verdriet krijg je een opeenstapeling. Dan kan zelfs het kleinste incident de druppel zijn veroorzaakt ze volledig onderuit gaan. ”

Rouwproces

De manier om te rouwen bestaat niet, en elke mens doet het op zijn eigen manier, maar er zijn wel degelijk enkele richtlijnen om het goed aan te pakken. “Het is een proces”, respect de mannen. “Eentje waar we in de praktijk beginnen bij het 'hier en nu'. Waar heb je nu laatste van? Gemaakt kan je terug graven naar wat eerder gebeurd, om ook daar door te gaan. Algemeen, voor mannen of vrouwen, geldt één regel: om te rouwen heb je mensen nodig. Een kring waar veiligheid heerst en geen oordeel is. Je moet het zelf doen, maar het hoeft niet alleen. Hesemans toegevoegd nog een tip toe voor de omgeving waarin mensen rouwen. “Laat ruimte en tijd voor ieders proces. Iedereen verwerkt een verlies op zijn of haar eigen manier, dit vraagt voor de ene veel en voor de andere weinig tijd. ”

Als de man verliest , Tim Overdiek & Wim van Lent, uitgeverij Pelckmans, 21,99 euro