Het graf wordt groen, digitaal of buitenaards
Als er één ding is wat mensen van het verleden, heden en de toekomst gemeen hebben met elkaar, is dat ze op een dag allemaal doodgaan. Maar uitvaarten zullen in de toekomst wel verschillen van wat we vandaag kennen. Nieuwe technologieën zullen begrafenissen ecologischer maken, de technologische evolutie opent nieuwe dimensies en indien gewenst bevindt uw laatste rustplaats zich tussen het sterrenstof.
Bron hbvl.be door Roel Damiaans (14/03/2020)
In de 50.000 jaren dat de homo sapiens op deze planeet rondwandelt, zijn er tot op vandaag al 108 miljard mensen geweest. Het enige dat vaststaat, is dat iedereen op een dag zal sterven. Het merendeel van de mensen die vandaag leven zal het einde van de eeuw niet halen. De vraag is: wat gaan we doen met al die dode lichamen van de steeds groeiende wereldbevolking?
In de VS hebben ze al becijferd dat om alle Amerikanen te kunnen begraven die tussen 2020 en 2042 zullen sterven, er maar liefst 352 vierkante kilometer extra aan traditionele kerkhofoppervlakte nodig is. Omdat steeds meer mensen in steden gaan wonen, dreigt een probleem van plaatsgebrek. Een uitgestrekt kerkhof past niet meer in de ideeën van huidige generatie cityplanners.
Cruise voor de eeuwigheid
Wereldwijd komen er meer initiatieven om nabestaanden te bewaren in de hoogte: in torens of andere gebouwen. De Braziliaanse stad Santos is al sinds vorige eeuw een pionier op dat vlak. In 1983 al werd daar de eerste steen gelegd van de Memorial Nécropole Ecumênica, een kerkhof in de hoogte. Het gebouw telt 14 verdiepingen en biedt vandaag plaats aan 14.000 overledenen. Daarmee heeft het een plaatsje bemachtigd in het Guinness Book of Records als hoogste kerkhof ter wereld. Er zijn plannen om het gebouw te verhogen tot 32 verdiepingen zodat de totale capaciteit op 25.000 mensen komt.
“Er komt een moment dat we gedachten, emoties en ervaringen met elkaar zullen delen via internet. Mogelijk ook met overledenen”MICHIO KAKUprofessor en futuroloog City College of New York
Het Braziliaanse bouwwerk is misschien wel het hoogste kerkhof, maar qua aantal overledenen niet het grootste. Die eer is weggelegd voor de True Dragon Tower die genesteld is in de bergen buiten de Taiwanese hoofdstad Taipei. De columbariumtoren wordt gerund door een van de grootste begrafenisondernemingen in het land en biedt plaats aan de assen van maar liefst 400.000 mensen. De True Dragon Tower biedt een oplossing aan de krimpende vrije ruimte in de stad.
Ook in Hongkong is er niet veel landoppervlakte op overschot. Enkele jaren geleden werd er het idee voor het cruiseschip Floating Eternity gelanceerd. Dat zou een laatste rustplaats zijn voor de assen van 48.000 mensen en een duizendtal bezoekers. Het hele schip moet ingericht worden volgens de regels van feng shui, de filosofie die gelooft dat de omgeving invloed heeft op het leven. De Floating Eternity zou in de haven van Kowloon liggen en rondvaren tijdens de feestdagen waarop de bewoners hun doden eren. Tot op heden bestaat er van het speciale cruiseschip niet veel meer dan een computerontwerp, maar er wordt nog altijd driftig naar investeerders gezocht.
Opgepeuzeld door gieren
Op het Yarkon Cemetery in het Israëlische Tel Aviv is de bouw begonnen van dertig gebouwen waar overledenen hun laatste rustplaats kunnen krijgen. Op dit moment is alle ruimte opgebruikt op het kerkhof en daarom wijkt de overheid uit naar graftorens met meerdere verdiepingen. Als het hele project afgewerkt is, zou er plaats zijn voor 250.000 extra graven. Om te voldoen aan de joodse religieuze regels, werden steunpilaren opgevuld met grond zodat elke verdieping een rechtstreekse verbinding heeft met de bodem. Er zou minstens 30 centimeter grond tussen de begraven personen zitten.
Het meest ambitieuze plan voor een kerkhof in de hoogte vandaag is de Moksha Tower in de Indische miljoenenstad Mumbai. De monolithische wolkenkrabber wil een laatste rustplaats zijn voor zowel hindoes, christenen, moslims als zoroastristen. Het gebouw zou aangepast worden voor de gebruiken en uitvaarttradities van elke religie. In het geval van de zoroastristen, die na overlijden hun lichaam overlaten aan de natuur, zou bovenop de toren een altaar komen waar wind, weer en gieren het dode lichaam kunnen opruimen. Ook hier moet de eerste steen nog gelegd worden.
Oplichtende Boeddha
In Japan, waar de publieke ruimte eveneens schaars is, zijn er andere alternatieven voor een traditioneel kerkhof. Het columbarium Ruriden Byakurengedo in Tokio bijvoorbeeld. Aan de buitenkant lijkt het op een traditionele tempel, maar de binnenkant is hightech. De muren worden ingepalmd door 2.046 kristallen Boeddhabeeldjes met ledlichtjes die elk een kleine schuif met de assen van overledenen afdekken. Nabestaanden die op bezoek komen, kunnen met een chipkaart de deur openen en vervolgens zal het beeldje van hun dierbare oplichten. Ruim 600 plekjes zijn nu al ingenomen, en nog eens 300 zijn gereserveerd. Na 33 jaar worden de assen begraven op de tempelsite.
Maar het kan nog digitaler. Op het Pobrezje-kerkhof in het Sloveense Maribor staat een digitale grafzerk. Kostprijs: 3.000 euro. Voor dat geld krijgt u een weer- en vandalismebestendige zerk. Die bestaat uit een scherm van 104 centimeter en kan naast de naam van de overledene ook persoonlijke foto’s, videobeelden of teksten tonen. Op het eerste gezicht lijkt de digitale grafzerk op alle andere in de buurt, maar wanneer bewegingssensoren een bezoeker spotten, komt het graf ‘tot leven’. Het is ook mogelijk om zelf berichten achter te laten. Het bedrijf achter de gimmick is het Sloveense Bioenergija. De digitale grafstenen worden daar nu verder ontwikkeld met de hulp van de universiteit van Maribor. Zo moet een speciale app de interactiviteit vergroten. Via oortjes zouden de nabestaanden bijvoorbeeld nog kunnen luisteren naar filmpjes of ingesproken berichten van de overledene.
Tot sterrenstof wederkeren
In Mumbai willen ze met de Moksha Tower een verticaal kerkhof bouwen voor vier verschillende religies.
Wie genoeg geld op de bankrekening heeft en zijn herinnering in de sterren wil schrijven, kan terecht bij twee Amerikaanse bedrijven: Celestis en Elysium Space. In 1999 heeft Celestis de NASA geholpen om de assen van de Amerikaanse astronoom Eugene M. Shoemaker - naar wie ook een komeet werd vernoemd - te verstrooien op de maan. Voorlopig is hij de eerste en enige mens die deze eer te beurt viel, maar het bedrijf maakt zich sterk dat in de toekomst meer asverstrooiingen op de maan zullen plaatsvinden. Celestis kon via zijn samenwerking met NASA en SpaceX al met 16 lanceringen assen meesturen naar de ruimte. De voorlopige laatste vlucht, met de assen van 152 overledenen aan boord, dateert van juni 2019.
Er zijn twee formules om de assen in de ruimte te krijgen. Voor zo’n 2.500 euro wordt een capsule tot op een hoogte van 100 kilometer in de thermosfeer geschoten. De assen worden gelost en de capsule keert terug naar de aarde. Een tweede formule, die meer dan 10.000 euro kost, biedt meerdere opties. Voor dat geld wordende assen van uw geliefde in een baan om de aarde of richting deep space gebracht. Opvallend: zowel Gene Roddenberry, de bedenker van Star Trek, als acteur James Doohan die Scotty speelde in dezelfde tv-serie hebben zo hun laatste rustplaats gevonden.
Het concurrerende Elysium Space, dat sinds 2013 actief is in San Francisco, rekent 10.000 euro aan om suborbitaal assen te verstrooien. In 2018 bracht het bedrijf de assen van 300 mensen in de stratosfeer tijdens een missie van SpaceX. Verder mikt het bedrijf op een samenwerking met Astrobotic Technology dat robotica ontwikkelt voor planetaire en lunaire missies. Elysium Space hoopt om volgend jaar assen te kunnen verspreiden op het maanoppervlak.
Posthume avatars
Maar waarom zouden begrafenissen nog nodig zijn als onsterfelijkheid misschien een optie is? De Russische miljardair Dmitry Itzkov streeft met zijn 2045 Initiative ernaar om na de dood verder te leven in een androidrobot of als een personage in een virtuele realiteit. Hij ziet de mens evolueren naar een nieuwe soort die na de lichamelijke dood digitaal onsterfelijk kan zijn. En hij heeft al een politieke partij in gedachten die de belangen van deze nieuwe mensensoort moet verdedigen.
Itzkov staat niet alleen met dit extreme hersenspinsel. Ook de gelauwerde Amerikaanse futuroloog en professor Michio Kaku kijkt vooruit in dezelfde richting. In de nevelen van zijn glazen bol ziet hij een toekomst waarin overledenen kunnen communiceren met nabestaanden. “We gaan de gouden eeuw in van de neurowetenschappen. Er komt een moment dat we persoonlijke emoties, gedachten en ervaringen met elkaar kunnen delen via het internet”, aldus Kaku. Samen met andere toekomstdenkers is hij ervan overtuigd dat artificiële intelligentie onze persoonlijkheid kan puren uit de ontelbare digitale sporen die we gedurende ons leven achterlaten, maar ook dat we op termijn elke neuron van ons geheugen kunnen reconstrueren. Dat gecombineerd met een nieuw lichaam - zoals een androidrobot of een avatar in virtual reality - zou het mogelijk moeten maken om ook na de dood nog te kunnen communiceren met ‘de ziel’ van overleden personen.
Lijkwade als voedingsbodem voor paddenstoelen
In de uitvaartwereld raken steeds meer mensen overtuigd dat begrafenissen milieuvriendelijker kunnen en moeten. En dus wordt er geëxperimenteerd met nieuwe technieken en bioafbreekbare begrafeniskleding.
Een van de trends die al snel zijn opwachting zal maken, is de vergroening van de uitvaartindustrie. Bij de traditionele begrafenis bestaat het risico dat balsemvloeistoffen in het grondwater terechtkomen. En voor de doodskisten zijn natuurlijke grondstoffen zoals hout en metaal nodig. Doodskisten van gerecycleerd en afbreekbaar materiaal zijn een milieuvriendelijker alternatief.
Cremeren is een goede oplossing voor regio’s waar plaatsgebrek is voor kerkhoven, maar het laat wel een ecologische voetafdruk na. Alleen al de crematies in de VS produceren op jaarbasis het CO2-equivalent van het verbranden van 800.000 vaten ruwe olie.
Champignonpak
Een van de meeste milieuvriendelijke manieren om een geliefde te begraven, is in de bioafbreekbare lijkwade The Infinity Burial Suit. Het pak wordt gemaakt door het Amerikaanse bedrijf Coeio. Oprichtster Jae Rhim Lee kwam op het idee tijdens haar studies aan de gerenommeerde tech-universiteit Massachusetts Institute of Technology. De begrafenisoutfit is handgemaakt, volledig biologisch afbreekbare outfit en is doordrenkt van een mix van paddenstoelensporen en andere micro-organismen. En die hebben een drievoudige functie: helpen bij de ontbinding, gifstoffen in het lichaam neutraliseren en voedingsstoffen leveren aan het plantenleven. Want in het menselijk lichaam stapelen zich door milieuvervuiling veel toxische stoffen op. In elk lichaam zitten gemiddeld 219 stoffen zoals bisfenol A of pesticiden.
Deze aparte begrafeniswijze kreeg vorig jaar media-aandacht toen de Amerikaanse acteur Luke Perry, bekend van de tv-serie Beverly Hills 90210, na een herseninfarct overleed en in het ‘champignonpak’ werd begraven.
Composteren
De Amerikaanse staat Washington is de eerste plek ter wereld waar het composteren van menselijke resten gelegaliseerd werd. Het bedrijf Recompose uit Seattle heeft de eerste composteringsinstallatie van menselijke lichamen geopend.
In het proces dat Recompose gebruikt, wordt een lichaam in een tank gestopt met houtschilfers, stro en alfalfa (kiemgroente). Door de luchtvochtigheid, stikstof, koolstofdioxide en zuurstof perfect te regelen, worden de ideale condities gecreëerd voor bepaalde microben die in zes tot acht weken ongeveer twee kruiwagens aan vruchtbare compost produceren. Het hele proces zou acht keer minder energie verbruiken dan een standaardcrematie.
Watercrematie
Het bedrijf Resomation uit Leeds gebruikt een andere techniek om lichamen op milieuvriendelijke wijze op te ruimen: resomeren, ook wel watercrematie genoemd. Bij deze techniek wordt het lichaam in een druktank ondergedompeld in een mix van water en kaliumhydroxide. Het mengsel wordt verhit tot 150 graden en na vier uren blijven enkel een stroperige substantie over samen met de beenderen die achteraf verpulverd worden tot een wit poeder. Titanium prothesen, pacemakers of gouden tanden zouden gemakkelijk te recupereren zijn. Resomeren wordt al gedaan in enkele Amerikaanse staten en Canada. In ons land is er interesse voor, maar voorlopig is het wettelijk nog niet toegelaten.